Założyciel firmy Baykar Özdemir Bayraktar, gdy zakładał firmę Baykar Makina w 1984 roku postawił sobie za cel zaopatrzenie sektora motoryzacyjnego, jednakże firma ta z czasem przekształciła się w kluczowego gracza na tureckim rynku dronów oraz technologii sztucznej inteligencji.
Odegrała kluczową rolę w sukcesie technologii obronnych Baykar, wykorzystywanych przez tureckie siły zbrojne i eksportowane za granicę. Na głównej stronie w zakładce „O nas” możemy przeczytać, iż: „W Baykar R&D Center, zarejestrowanym przez Ministerstwo Przemysłu i Technologii, skupiamy się na tworzeniu innowacyjnych technologii dla przemysłu lotniczego. Nasze podejście opiera się na rezultatach i silnej motywacji, co umożliwia dynamiczne wdrażanie nowych technologii poprzez połączenie procesów badawczo-rozwojowych i produkcyjnych. Jesteśmy w pełni zintegrowani intelektualnie i pionowo, kontrolując wszystkie aspekty procesów projektowania i produkcji, wspierane solidnym łańcuchem dostaw, co umożliwia szybkie dostarczanie rozwiązań na dzisiejszym poziomie jutra”[1].
Przemysł obronny stanowi kluczowy element światowej gospodarki i odgrywa znaczącą rolę w utrzymaniu równowagi sił we współczesnym świecie. Wydatki na obronę rosną w związku z dążeniem krajów do przeciwdziałania rozwojowi technologii zbrojeniowych innych państw, co wywołało wyścig technologiczny po zakończeniu zimnej wojny, skutkujący szeregiem nowych doktryn obronnych. Jedną z takich doktryn jest koncepcja „sieciocentrycznej” wojny, w przeciwieństwie do „platformocentrycznej”, uważanej często za najważniejszą rewolucję militarną minionego stulecia, podkreślająca znaczenie przeniesienia akcentu z ciężkiego przemysłu na kontrolę informacji i zarządzanie sieciowe w obronie. To przesunięcie spowodowało zmiany w gospodarce, handlu oraz rozwoju technologii informacyjnych. Wraz z rozwojem gospodarki opartej na informacji, systemy bezzałogowe zaczęły zastępować tradycyjne, ciężkie przemysły, co stało się doskonałą szansą na zmniejszenie intensywności działań bojowych poprzez minimalizację roli ludzkiej. Dla kraju, przejście na lotnictwo bezzałogowe otworzyło możliwości zarówno do dorównania innym państwom, jak i poszerzenia tej przewagi na własną korzyść[2].
Baykar ma wszechstronne umiejętności obejmujące cały cykl życia swoich systemów. Firma skupia się na projektowaniu, badaniach, rozwoju, produkcji i obsłudze posprzedażowej. Działalność badawczo-rozwojowa obejmuje projektowanie i rozwój dronów, platform powietrznych, komponentów naziemnych, oraz systemów elektronicznych i oprogramowania. Prace obejmują projektowanie mechanizmów, optymalizację konstrukcji lotniczych, analizę aerodynamiki, systemów napędu, a także rozwój sztucznej inteligencji i systemów kontroli lotu. Baykar integruje elektronikę, mechanikę i oprogramowanie, zajmując się również analizą ładunków użytkowych. Wszystkie działania są zgodne z normami wojskowymi i cywilnymi. Produkcja prototypów, testowanie i weryfikacja projektów są integralną częścią działań badawczo-rozwojowych. Systemy dronów, wraz z ich podsystemami i komponentami, są produkowane, integrowane i udostępniane po przejściu szczegółowych etapów testowania i kontroli jakości. W procesach produkcyjnych korzystają z nowoczesnych maszyn i urządzeń wysokiej technologii, takich jak maszyny CNC 3 i 5 osi, linie montażowe, autoklawy do produkcji długich elementów, piece do obróbki kompozytów oraz różnorodne urządzenia pomiarowe. Materiały, takie jak aluminium i stop tytanu powszechnie stosowane w lotnictwie, są precyzyjnie obrabiane na obszarze CNC. Produkcja PCB i awioniki odbywa się w warunkach czystej sali[3] zgodnie z normami wojskowymi i cywilnymi. Aby utrzymać wysoką jakość produktu, procesy kontroli produkcji są wspierane przez analizatory widma, generatory sygnałów oraz mikroskopy o wysokiej rozdzielczości[4].
WAŻNI LUDZIE W HISTORI BAYRATKARU
Özdemir Bayraktar
Absolwent Wydziału Inżynierii Mechanicznej Uniwersytetu Technicznego w Stambule z 1972 roku, prezes zarządu Baykar – Inżynier Mechaniczny Özdemir Bayraktar, zdobył magisterium w dziedzinie silników. Przez lata pracował w kluczowych firmach przemysłowych, takich jak Burdur Tractors czy Istanbul Retaining Ring Uzel. W 1984 roku współzałożył Baykar Makina, dążąc do uniezależnienia tureckiego przemysłu motoryzacyjnego od importu. W Baykar kierował projektami urządzeń skrawających i produkcyjnych dla sektora obróbki precyzyjnej. W 2004 roku, wspólnie z synem Selekiem, który studiował bezzałogowe systemy powietrzne w MIT, zaangażowali się w produkcję bezzałogowych pojazdów powietrznych. Pełnił kluczową rolę w rozwoju krajowej technologii dronów, zarządzając projektami od etapu projektowania po prototyp, produkcję, aż po dalsze badania i rozwój. Posiadał także licencję prywatnego pilota. Związany z postaciami wojskowymi, został odznaczony Orderem Karabachu za rolę dronów Bayraktar TB2 w wyzwoleniu Karabachu od okupacji Armenii. Zmarł 18 października 2021 roku w Stambule w wieku 72 lat[5].
Selçuk Bayraktar
Selçuk Bayraktar, dyrektor techniczny Baykar, urodził się w 1979 roku w Stambule. Absolwent prestiżowego Robert College, studiował elektrotechnikę na Uniwersytecie Technicznym w Stambule, kończąc w 2002 roku. Następnie odbył staż na Uniwersytecie Pensylwanii, zdobywając tytuł magistra inżynierii. Kolejne studia magisterskie na MIT zakończył w 2006 roku, prezentując pracę na temat „Agresywnych manewrów lądowania dla bezzałogowych statków powietrznych”. W 2007 roku wrócił do Turcji, przerywając doktorat, aby dołączyć do Baykar. W 2005 roku wezwał tureckich urzędników do inwestycji w technologię dronów, przewidując, że dzięki temu Turcja może stać się światowym liderem w ciągu pięciu lat. Jest uznawany za pioniera rozwijającego się sektora obrony, zwanej przez prezydenta Erdogana „lokalną i narodową”. W 2016 roku poślubił córkę Erdogana, Semeyaye[6].
Haluk Bayraktar
Haluk Bayraktar, dyrektor generalny Baykar, ukończył METU Industrial Engineering w 2000 roku i zdobył magisterium na Columbia University w 2002 roku. Następnie, w 2004 roku, rozpoczął studia doktoranckie z Business Administration na Uniwersytecie w Boczazii. Jednocześnie pracował jako inżynier projektowy, nadzorując rozwój krajowych systemów bezzałogowych pojazdów powietrznych w firmie rodzinnej. Jego zadania obejmowały projektowanie koncepcyjne, prototypowanie, testowanie, produkcję, szkolenia i etapy biznesowe. W 2018 roku został przewodniczącym zarządu SAHA Istanbul Defense and Aviation Cluster oraz członkiem Rady Dyrektorów TUBITAK[7].
PRODUKTY
Do tej pory Firma Baykar wyprodukowała:
Najnowszym modelem jest Bayraktar Kızılelma[8] (ang. Red Apple) to jednosilnikowy, nisko obserwowalny, zdolny do operowania z lotniskowców, o napędzie odrzutowym bezzałogowy pojazd bojowy, obecnie w fazie rozwoju przez turecką firmę obronną Baykar. Jest to część projektu MIUS (tur. Muharip İnsansız Uçak Sistemi; ang. Combatant Unmanned Aircraft System). Początkowy model Bayraktar Kızılelma (Kızılelma-A) osiąga prędkość poniżej dźwięku. Planowane wersje (Kızılelma-B i Kızılelma-C) mają być ponaddźwiękowe, z drugą z nich w konfiguracji dwusilnikowej. Jest jednym z dwóch tureckich odrzutowych UCAV o właściwościach stealth, obok TAI Anka-3[9].
CTO Baykar, Selçuk Bayraktar, początkowo ogłosił, że Kızılelma ma zadebiutować w locie w 2023 roku, dodając, że odrzutowy UCAV to „dwunastoletnie marzenie”. Kızılelma zdołała jednak zrealizować swój pierwszy lot przed przewidywanym terminem, w grudniu 2022 roku. Podczas Teknofest 2022 Baykar ogłosił, że Kızılelma będzie miała co najmniej 3 warianty z różnymi konfiguracjami silników. Silniki produkowane są przez turecko-ukraińskie joint venture Black Sea Shield. Kızılelma-A osiągnie niemal prędkości ponaddźwiękowe, zasilany silnikiem AI-25TLT. Kızılelma-B będzie latać z prędkościami ponaddźwiękowymi, zasilany pojedynczym ukraińskim silnikiem AI-322F. Kızılelma-C będzie miała dwa silniki AI-322F[10].
Chociaż planuje się wykorzystanie tureckich silników turboodrzutowych TF6000 Tusaş Engine Industries w przyszłości, nic nie zostało jeszcze potwierdzone.
Cechy Bayraktar Kızılelma:
Baykar stały się bardzo znane dzięki wojnie na Ukrainie, gdzie wspomogły wojsko ukraińskie podczas ofensywy Rosjan na samym początku wojny. Dzięki swojemu dużemu zasięgowi od 150 do około 300 km 150 do około 300 km i 220 km/h były wystarczająco zawansowanym narzędziem do niszczenia sprzętu wroga oraz jego logistyki[11]. Dziś Bayraktary są znane na całym świecie oraz śpiewają o nich piosenki[12].
Podsumowanie
Firma Baykar, początkowo założona w 1986 roku jako dostawca dla sektora motoryzacyjnego, stała się kluczowym graczem na tureckim rynku dronów. Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom obronnym rozwijanym w Baykar R&D Center, firma zyskała uznanie tureckich sił zbrojnych oraz rynków międzynarodowych. Skupiając się na projektowaniu i produkcji dronów, platform lotniczych i komponentów naziemnych, Baykar integruje wszystkie etapy cyklu życia systemów, od badawczo-rozwojowych do produkcji. Kluczowi założyciele, tak jak Özdemir Bayraktar, Selçuk Bayraktar i Haluk Bayraktar, odgrywają kluczową rolę w rozwoju firmy. Produkty Baykar, obejmujące różne modele dronów, zdobyły uznanie zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym, oferując zaawansowane technologie, takie jak autonomia, niska sygnatura radarowa, wysoka manewrowość i zdolność do lotniskowcowego startu i lądowania. Baykar dedykuje się także badaniom i rozwojowi, posiadając umiejętności w zakresie mechanicznej, aerodynamicznej, elektronicznej i oprogramowania, korzystając z nowoczesnych procesów produkcyjnych. Firma odgrywa znaczącą rolę w rozwoju tureckiego przemysłu obronnego, wnosząc innowacje w dziedzinie dronów i zwiększając zdolności obronne kraju oraz eksportując swoje rozwiązania na rynki międzynarodowe.
[1] https://baykartech.com/en/about/ (dostęp: 27.12.2023).
[2] https://baykartech.com/en/vision/ (dostęp: 27.12.2023).
[3] Pomieszczenia czyste (takie jak clean room bądź clean box) to pomieszczenia w których poziom zanieczyszczeń (takich jak kurz i opary chemiczne), ciśnienie, temperatura, wilgotność i oświetlenie są ściśle kontrolowane, tak aby nie przekraczać określonych wartości narzuconych przez przyjęte standardy zapewniając czyste i sterylne miejsce pracy. Wszystkie działania i procesy realizowane na ich terenie odbywają się w bezpiecznych i wolnych od zanieczyszczeń warunkach.
https://cleanroom.com.pl/artykuly/pomieszczenia-czyste-w-produkcji/ (dostęp: 08.02.2024).
[4] https://baykartech.com/en/technological-competencies-capabilities/ (dostęp: 27.12.2023).
[5] https://www.aa.com.tr/en/economy/turkish-defense-industry-giant-baykars-founder-dies-at-72/2395712 (dostęp: 12.012.2024).
[6] https://monitoring.bbc.co.uk/product/c201iv76 (dostęp: 12.12.2023).
[7]https://web.archive.org/web/20201021164815/https://baykardefence.com/yonetim-HALUK-BAYRAKTAR.html (dostęp: 12.12.2023).
[8] Ziya Gökalp, zgromadził swoje wiersze, których większość została opublikowana w magazynach takich jak „Genç Kalemler”, „Türk Yurdu”, „Halka Doğru”, „Türk Sözü”, pod tytułem „Kızılelma”. Wiersz „Kızılelma”, znajdujący się w książce, nadaje tytuł książce i określa jej zawartość. Patrząc na tytuły wierszy takich jak „Turan”, „Kraina Ötüken”, „Złoty Kraj”, „Złoty Epos”, „Ergenekon”, „Epopeja Bałkanów” i „Czerwony Epos”, można zauważyć, że są one zgodne z koncepcją Kızılelma. Nadanie książce Ziyi Gökalpa tytułu „Kızılelma” i umieszczenie na jej początku wiersza „Turan” nie jest przypadkowe. Te dwa wiersze są odzwierciedleniem, a nawet podsumowaniem podstawowych poglądów, które Ziya Gökalp wyrażał i bronił przez całe życie. Wiersz „Turan” opisuje ideały i pragnienia Turców żyjących w jednym wielkim kraju, podczas gdy „”Kızılelma” wyraża ideał ludzi mieszkających w tym kraju, wskazując im miejsca i idee, których powinni szukać i osiągać,
https://www.otuken.com.tr/kizil-elma (dostęp: 08.02.2024).
[9] https://www.shephardmedia.com/news/air-warfare/baykar-eyes-first-flight-mius-2023/ (dostęp: 27.12.2023).
[10] https://asia.nikkei.com/Politics/International-relations/Ascendant-and-assertive-Turkey-creates-tough-choices-for-US (dostęp: 27.12.2023).
[11] https://defence24.pl/technologie/zasieg-sterowania-bezzalogowcow-bayraktar-tb2-zostal-podwojony (dostęp: 27.12.2023).
[12] https://www.youtube.com/watch?v=S3FGWPMjl6M (dostęp: 27.12.2023).
