Omówienie artykułu „The Long Shadow of the Last Ottoman Sultan”, autorstwa Kaya Genç, opublikowany na portalu „New Lines Magazine”.

    Głównym motywem artykułu Kaya Genca jest znalezienie odpowiedzi na pytanie – „Jak nierozwiązane napięcia między upadłym sułtanem a jego republikańskim następcą nadal definiują dzisiejszą politykę turecką”. Ostatnim Sułtanem w Imperium Osmańskim był Mehmed VI Vahideddin, który z Imperium Osmańskim pożegnał się 17 listopada 1922 roku. Uciekł obawiając się wojsk Mustafy Kemala lub – jak często pojawia się to w nowej historiografii – chciał zapobiec wojnie domowej. Wypłynął ze Stambułu na okręcie brytyjskim, a później zamieszkał we Włoszech.

Autor na początku artykułu dzieli się z czytelnikami ciekawą refleksją, Czy świat muzułmański był w żałobie czy też nie po abdykacji ostatniego sułtana? W Indiach przywódcy ruchu Khilafat, po których można było się spodziewać obrony ostatniego sułtana, zamiast tego bronili wielkiego wroga Mehmeda VI czyli Mustafy Kemala. Dla antykolonialnych ruchów w Afryce to Atatürk był ikoną, a nie Vahideddin. Co do osmańskiego społeczeństwa, nie wiadomo jakie dokładnie było zdanie, lecz wielkiej żałoby po utracie Imperium Osmańskiego nie było.

         W 1922 roku Zgromadzenie Narodowe Turcji ogłosiło, że „Imperium Osmańskie wraz ze swoim autokratycznym systemem uległo całkowitemu upadkowi”. Na pewno nie uległo całkowitemu zniszczeniu w sercach Turków, o czym może świadczyć fakt, że Neoosmanizm wzrósł w latach 50. XX wieku. Od 1953 roku, kiedy odbyła się 500. rocznica podboju Konstantynopola przez Mehmeda II Zdowywcę, w Turcji z roku na rok takie wydarzenia odbywały się i to z większa częstotliwością. Największe wydarzenie odbyło się w 1974 roku, kiedy męscy członkowie rodziny osmańskiej dostali pozwolenie na powrót do Turcji. Napięcia historyczne między ostatnim sułtanem a Mustafą Kemalem pozostają nierozwiązane do dnia dzisiejszego powodując „100-letnią wojnę” w tureckim społeczeństwie.

Głównym problemem w tym konflikcie jest zdefiniowanie kto jest tym zdrajcą? Dla niektórych Turków, tak jak dla Atatürka, zdrajcą jest Mehmed VI, który oddał Imperium Osmańskie w ręce Aliantów. Dla innych, zdrajcą jest Mustafa Kemal, który wypowiedział wojnę najważniejszej osobie w Imperium Osmańskim. A jak to wygląda teraz, czyją wizję bardziej popiera obecny prezydent Turcji? Wizją Recepa Tayyipa Erdoğana na dzisiejszą Turcję – według autora tekstu – jest Neoosmanizm, który pozwala Turkom marzyć o odbudowie imperium – z Erdoğanem, jako przywódcą muzułmanów na czele. Według autora Erdoağan jest nowym sułtanem, który posiada niekontrolowane możliwości, pozwalające „nowemu sułtanowi” rządzić całym krajem za pomocą dekretów oraz mieć kontrolę nad każdą grupą społeczną – od lokalnych przedsiębiorców do przedstawicieli światowym firm.

Tekst został opracowany na postawie tekstu: https://newlinesmag.com/essays/the-long-shadow-of-the-last-ottoman-sultan/