Międzynarodowa Pozycja Inwestycyjna (MPI) została opisana przez doktor Górniewicz jako:  zestawienie należności i zobowiązań pomiędzy rezydentami i nierezydentami w konkretnym momencie (na ogół na koniec roku). Wskazuje ona, czy kraj jest wierzycielem, czy dłużnikiem netto w stosunku do zagranicy. W swojej istocie międzynarodowa pozycja inwestycyjna jest różnicą pomiędzy wielkością zagranicznych aktywów i pasywów.[1] 

W skrócie MPI to zestawienie statystyczne stanów zagranicznych aktywów i pasywów podmiotów krajowych na koniec danego okresu (roku). Jednakże by w pełni zrozumieć omawiane zagadnienie musimy omówić, czym w zasadzie jest MPI netto. Otóż MPI netto jest to różnica między wielkością aktywów i pasywów zagranicznych. Informuje czy kraj jest wierzycielem, czy też dłużnikiem netto w stosunku do zagranicy. Opracowana analiza została przygotowana na podstawie danych z Eurostatu.[2]

• Największą wartość dodatnią w tym okresie odnotowano w roku 2019 i wyniosła ona 4 672,7 milionów euro oraz w 2018 na poziomie 1 744,4 milionów euro, co oznacza większe zaangażowanie inwestycji za granicą niż w kraju. Zauważyć można, iż rachunek finansowy netto pomiędzy rokiem 2013 a 2017 oraz 2020 do 2023 stanowił wartości ujemne. Najniższą wartość odnotowano w roku 2023 na poziomie -50 534,0 milionów euro, co oznaczało napływ inwestycji zagranicznych do kraju i był to jeden z najwyższych napływów inwestycji zagranicznych w całym okresie badanym. Należy zauważyć, iż w okresie między 2021 a 2023 trend wykazuje tendencje malejące.
• Inwestycje bezpośrednie netto wykazywały w całym okresie wartości ujemne, a najniższa wartość została odnotowana w roku 2015 i wyniosła -12 780,3 milionów euro. Oznacza to, iż w całym okresie badanym przeważał napływ inwestycji zagranicznych. Inwestycje bezpośrednie netto w badanym okresie wykazywał się drobną fluktuacją, lecz bez widocznego trendu.
• Inwestycje portfelowe netto w całym okresie badanym wykazywały fluktuację. Trend wzrostowy został zauważony w okresie 2018 – 2020 i wykazywał wartości dodatnie, co świadczy o większym zaangażowaniu inwestycji za granicą niż w kraju. Największa wartość została osiągnięta w roku 2020 i wyniosła 9 082,4 milionów euro. Natomiast największą wartością ujemną osiągnięto w roku 2017 i wyniosła ona -21 932,8 milionów euro, co oznacza napływ inwestycji zagranicznych do kraju.
• Pozostałe inwestycje netto najwyższą wartością ujemną osiągnęły w roku 2022 i wyniosła ona -38 749,3 milionów euro, co oznacza iż w tym roku napływ inwestycji zagranicznych do kraju był najwyższy, natomiast w roku 2018 osiągnięto najwyższą wartość dodatnią, która wynosiła 17 190,5 milionów euro. Oznaczało to, iż zaangażowanie inwestycji za granicą w porównaniu do tych w kraju było najwyższe. Należy zauważyć, iż w okresie między 2019 a 2023 trend wykazywał tendencje spadkowe.

• MPI netto w całym badanym okresie było ujemne, co oznacza, iż Turcja była dłużnikiem względem zagranicy w całym badanym okresie.
• Inwestycje bezpośrednie netto miały charakter fluktuacyjny wciąż jednak były one wartościami ujemnymi i w 2017 osiągnęły swoje apogeum o wartość -143 756,4 milionów euro. Turcja była dłużnikiem względem zagranicy w całym badanym okresie.
• Pozostałe inwestycje netto wykazywały wartości ujemne z tendencją spadkową. Turcja była dłużnikiem względem zagranicy w całym badanym okresie.
• Inwestycje portfelowe netto wykazywały wartości ujemne w całym badanym okresie wraz z tendencję spadkową. Turcja była dłużnikiem względem zagranicy w całym badanym okresie.

Saldo ROB/PKB w okresie od 2013 do 2019 wykazywało fluktuacje, jednak były to wartości dodatnie, co świadczy o nadwyżce eksportu nad importem. W okresie od 2020 do 2023 nastąpił spadek, co wykazywało tym samym nadwyżkę importu na eksportem.

Wartości w całym okresie były ujemne z tendencją wzrostową, by w okresie od 2021 do 2023 odwrócić trend i w 2013 roku odnotować najniższą wartości -5000%. Oznacza to, że kraj ma więcej zagranicznych zobowiązań niż aktywów, czyli jest netto dłużnikiem zagranicznym.

W badanym okresie wartości przyjęły postać ujemną z trendem spadkowym. by osiągnąć największy spadek w roku 2021, który wynosił -4550%. Wartości ujemne w tym wskaźniku oznaczają sytuację, w której kraj ma więcej aktywów zagranicznych niż zobowiązań. Innymi słowy, takie wartości sugerują, że kraj jest netto wierzycielem zagranicznym, a nie dłużnikiem.

Podsumowanie:

Międzynarodowa pozycja inwestycyjna (MPI) Turcji pokazuje, że w całym badanym okresie kraj był netto dłużnikiem względem zagranicy. Wartość MPI netto była stale ujemna, co oznacza, że Turcja miała więcej zagranicznych zobowiązań niż aktywów. Inwestycje bezpośrednie, portfelowe oraz pozostałe również miały wartości ujemne, wskazując na dominujący napływ inwestycji zagranicznych do kraju. Chociaż w niektórych latach, takich jak 2019, odnotowano dodatnie wartości MPI, ogólny trend między 2013 a 2023 rokiem był spadkowy, a najniższe wartości osiągnięto w 2023 roku. Saldo eksportu nad importem było dodatnie do 2019 roku, po czym przeważył import nad eksportem. Ogólnie rzecz biorąc, sytuacja jest niekorzystna, ponieważ ciągłe bycie dłużnikiem netto może prowadzić do większej zależności gospodarczej od inwestycji zagranicznych i zwiększonej niestabilności finansowej kraju.

[1] Górniewicz G. (2016), Międzynarodowa pozycja inwestycyjna Polski w latach 2010-2015 [w:] R. Gmińska (red.), Rynki finansowe, inwestycje, polityka gospodarcza.Nowe wyzwania i możliwości, Wyższa Szkoła Bankowa, Gdańsk, s. 87-96.

[2] https://ec.europa.eu/eurostat/data/database (dostęp: 14.06.2024)